Sa missa in sardu. Continua il dibattito sul blog della Fondazione Sardinia

portone sant'anna caPepe Corongiu e Gianni Loy sighint arresonare de sa missa in sardu
Pepe: Ma Deus contra a sa LSC est? Gianni: A mei mi hat a praxiri a accodiri a d’ascurtai una consacratzioni in limba mia, in sa limba de nosatrus, calechisiat.
————————————
Su Fondazione Sardinia
————————————

Gianni Loy istimadu,

mi dispraghet meda chi no apas agradessidu su comunicadu de su Coordinamentu pro su Sardu Ufitziale subra sa netzessidade de sa missa iscrita in unu sardu comunu e chi apas respostu a custa lìtera nostra grabosa, cun disinformatziones e ipèrboles chi nois no amus mai mancu pensadu.

Est custu refudu totale de s’idea de unidade linguìstica de sos sardos e custa mancàntzia de informatzione dae banda de unu che a tie, no in tamen annos de traballu, chi, comente naras tue, ma pro cajones a s’imbesse, mi faghet pensare in malu pro su tempus benidore de sa limba nostra.

A primìtzios bido chi, sende chi ses un’òmine democràticu, sigomente la pensamus a manera diferente dae tene, naras pro comintzare chi semus fora dae sa realtade. Est un’ofesa. E custu non mi paret né evangèlicu nen democràticu, ma finas unu pagu autoritàriu.

Segundu. Nois no amus mancu faeddadu de sa LSC, ma amus faeddadu de unu sardu comunu iscritu chi podet èssere sa LSC, sende chi est giai sa limba ufitziale amministrativa de sa Regione, o cale si siat àteru còdighe iscritu formalizadu chi potzat rapresentare sos 300 e prus dialetos (o variantes si t’agradat de prus) chi cumponent su sistema chi si narat “limba sarda”.

In prus, ti informo, si in casu no l’ischis, e si l’ischis ti prego de non contare mai prus fàulas, chi sa Lsc no est una “limba”, ma est unu còdighe de iscritura. Pro èssere prus craru ti naro chi custu còdighe, non prevedit oralidade, ma, sende chi est un’iscritura rapresentativa de totu su sardu, o standard, podet èssere lèghidu in cale si siat variedade de sa limba sarda. O comente a unu prus li agradat.

Duncas, sigomente sa Lsc est petzi iscrita e ognunu podet faeddare comente cheret, nen su pìscamu de Casteddu nen sa Crèsia depent bandidare nen trantzire leges ponende in sa liturgia una limba chi tue naras – faddende-ti – chi no est connota nen difùndida. Sa limba de pònnere no est sa Lsc, ma sa limba sarda chi est connota e ispainada cantu cheres. Sa Lsc est petzi su modellu rapresentativu suo, su prus a in antis a cust’ora, non tzertu una limba noa o imbentada.

Ma s’Istrutzione de sa Congregatzione de su cultu divinu de su Vaticanu non narat su chi tue li faghes nàrrere. Narat imbetzes chi tocat a trantzire s’introdutzione de tropu limbas chi cajonat “frammentazione del popolo in piccoli gruppi e da luogo a dei dissapori”. Duncas est una norma chi pendet, a bisu meu, a favore de una limba sarda e non de duas. In prus narat chi “I dialetti….non vanno accettate come lingue liturgiche in senso stretto”, e ite sunt su logudoresu e su campidanesu si non dialetos de sa limba sarda.

Semper e cando in s’ipòtesi chi faghes tue de duas variantes (e non si cumprendet pro more de cale lege duas e non de prus) non si narat si sunt iscritas o orales. Duncas, ponimus su casu in Vitzi o in Nùgoro, cun sa missa in logudoresu, si diat dèpere lèghere e respòndere in cussa manera. O in su Sulcis o in su Sarrabus, in cudd’àtera. Sena respetu de sos dialetos (o variantes) locales.

In realidade, e forsis tue non b’as pensadu, finas cun duas limbas litùrgicas, custos duos modellos diant dèpere èssere formalizados e istandardizados, a manera parìvile che a sa LSC e a cale chi siat àteru modellu de cale chi siat limba normale in su mundu. E duncas diat tocare de abèrrere una fase isperimentale de formalizatzione cun sos matessi problemas chi tue imputas a sa LSC cun s’impossibilidade pro su pìscamu de non pònnere mente a sas leges de sa Crèsia.

Cun duas limbas tenimus duos problemas, no unu. Pone mente.

O forsis pensamus chi onni tradutore potzat iscrìere in cunforma a sa limba personale sua comente si faghet, pro nàrrere, in sos prèmios de poesia? Cherimus, comente movimentu linguìsticu sardu, fàghere una proposta de sos testos litùrgicos, partzida in milli cantos, folklorìstica, partzidora. separatista in ue ognunu iscriet e traduet comente cheret?

Non lu chèrgio insingiare a tie chi nd’ischis prus de mene, ma sa tradutzione bìblica cheret rispetu. Sa Paràula est de importu. Su Logos cheret bene interpretadu. Comente faghimus nois, pòpulu de 1 milione e mesu de cristianos, a nde propònnere duas, tres, treghentos de Paràulas-Logos? Difatis, in totu sa literadura de missas e catechismos iscritos in sardu chi tue mentovas, non si nd’agatant duos iscritos a sa matessi manera. Est custa s’avesu de classe intelletuale culta de tradutores pro santificare su Logos?

Custu avesu tristu de sos sardos de refudare una limba modellu, in sa realtade de su mundu normale, faghet a manera chi s’atinu de custa limba (pro chie sardu no est) siat semper de dialetu, non de limba. Sa matessi cosa si nois nos presentamus cun duas dialetos, mancari iscritos.

A nois de su CSU nos paret pagu dignu e tzivile. Su Vaticanu pro primu l’at a refudare (o at a cuntzèdere carchi cosa folklorìstica ebbia pro nos fàghere a tupare a sa muda) e nois l’amus a dare sas informatziones pretzisas.

Naras chi non ses contra a unire sa limba iscrita. E tando, imbetzes de ti cumportare che a chie non faghet nudda e non cheret brigare cun nemos, faghe carchi cosa in custa punna. Sa limba unida non si faghet de sesi, tocat a nois. Si nunca depo pensare chi non nde ses cumbintu e chi lu naras tantu pro nàrrere, comente medas.

Duncas, ti prego Gianni de non nos imputare chi nois semus destruidores e chi est gosi sa chistione o si nunca nudda. Nos ant mortu cun custa mentalidade pro annos e annòrios. Sunt sos àteros chi sunt gasi, non nois.

In fines, ti naro chi su Coordinamentu pro su Sardu Ufitziale, mancari siat un’organizatzione làica, est prontu a dare agiudu cun su pagu chi ischit e ischit fàghere.

Pro ite non sighit s’esempru de s’Euskadi, de su Paisu Bascos? S’iscritura est ùnica, ma sos prides leghent totus a manera diferente in cunforma a su logu? Non mi paret gasi malu pro sa Sardigna cristiana.

Non bi cheret unu miràculu a lu fàghere, bastat a no èssere mandrones. O sa beridade est chi Deus est contra a sa LSC e nois amus a andare s ‘inferru? Pepe Coròngiu

Coordinamentu pro su Sardu Ufitziale

——————————

Caru Pepe,

Finas a immoi, seu arrenesciu a no intrai in is chistionis de linguistica, ca no est s’arti mia. A is chi traballanta in cussa materia dus arrespettu.

Tandu, comenti e unu sabateri chi adenantis de un quadru criticat iscrapitas ebbia, mi firmu a sa politica.

In primis, una limba, o una grafia comuna, esistit candu essinta craru, candu s’imperant in s’iscola, candu cumentzant a biviri. A dolumannu, mi parit chi a pustis de dexiannus, la LSC non siat imbucada ancora in su caminu derettu. Hat essiri impressioni cosa mia.

In secundis, pensu de averas, in su profundu de su sentidu chi m’abarrat galu, chi, a di de oi, esti impossibili, culturalmenti et giuridicamenti, chi sa Cresia potzat aprovai una traduzioni cun cussaregula. M’happu a sballiai?

Creu de averas ca chini du creidi, siat a foras de sa realidadi. Si calegunu hat arrenexiri in cuss’impresa (oi et no crasi):chapeau, comenti narant is franzesus. Deu, però, sigu a pensai chi po mori de cuss’idea non teneus ancora sa liturgia chi emus potziut enniri giai de una pariga ‘e annus.

Si s’espressioni t’offendit, ti domandu perdonu, ma po mei tenit solu unu sentidu politicu.

Po accabai. Deu no seu contra de nemus. Seu convintu ch’est mellus a torrai a pigai su caminu de aunia d’eus lassau. Pensu chi non ci siat alternativa a s’idea de s’obispu. Seus eguru chi si cumentzaus torra cun sa briga de cali limba, o de cali varianti,s’arrescit tottu un’atra orta. Et de Avemarias y Dominusvobiscun in sardu d’hant a torrai a chistionai, si hant a tenni fortuna, is fillus o is nebodis mius.

A mei, ca seu cumentzendu a imbecciai, mi hat a praxiri a accodiri a d’ascurtai una consacratzioni in limba mia, in sa limba de nosatrus, calechisiat.

Giai chi timu, et meda puru, chi pocustachistionisi potzatarremaitottu un’atra orta, d’ollunai a boxi forti et a crara.S’idea mia ebbia.

Gianni Loy

Lascia un Commento

L'indirizzo email non verrà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *

*

È possibile utilizzare questi tag ed attributi XHTML: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>