IMPARARE SU SARDU IN SARDU

francesco-casulade Frantziscu Casula
Deo pesso chi sa limba sarda (cun s’istoria, sa literadura, s’arte, su teatru, sa cultura sarda) depet intrare in sas iscolas comente materia curriculare, obrigatoria pro totus, duncas aintro de s’orariu iscolasticu normale. No comente isseperu de carchi mastru e professore de bona voluntade.
Ma tocat a crarire luego chi no bastat a imparare su sardu, no bastat a insegnare su sardu. Tocat a imparare in sardu, tocat a insegnare in sardu. Comente narant e sustenint sos linguistas e sos istudiosos de glottodidattica, sa limba veiculare depet esser sa limba chi si cheret imparare e insegnare. In ateras paraulas non podimus pensare de insegnare su sardu in Italianu. E mancu de impreare su sardu sceti pro insegnare su sardu etotu o sa literadura e s’istoria sarda.
Amento a custu proprositu su chi at iscritu unu linguista italianu de balore, mannu e famaud, Renzo Titone:”L’insegnamento della lingua come materia a sé, non produce effetti significativi, se la lingua non è usata come strumento di insegnamento di altre materie e come mezzo per l’espletamento delle attività ordinarie, ossia come mezzo di comunicazione nelle situazioni di vita”.
E Ite cheret narrer “come mezzo di comunicazione nelle situazioni di vita”?
Cheret narrer chi non bastat a imparare una limba: tocat a l’impreare, semper. In calesisiat ocasione. Ca si una borta imparada una limba no s’impreat, est comente chi siat una limba morta. Comente sutzdit oe a su latinu o a su grecu.
Duncas est de importu mannu a imparare su sardu ma una borta imparadu b’at bisonzu de s’impreu sotziale: de l’allegare in sos ufitzios, in sos logos de su traballu, in sa bida de cada die comente in sas occasione ufitziales.
E no tocat solu a la faeddare ma puru a l’iscriere: peri in sos medios modernos comente in Facebook.
E a la leghere: in sos libros e in sos giornales. Ma peri in sa publicidade e in sa toponomastica.
E a l’ascurtare in sa radio, in sa televisione e in Internet.
Da totu su chi apo naradu resurtat chi tenimus a in antis de faghere una rivolutzione manna de aberu: s’imparu de su sardu depet serbire pro mudare sa vida, sa sotziedade sarda, sa comunicazione, dae monolingue e monoculturale in bilingue e pluriculturale.
Proite totu custu?
Ca su biadu de Cicitu Masala naraiat (e deo so de acordu): a unu populu che li podes moere totu e sighit a bivere ma si che li moes sa limba si nche morit.
Sigomente nois cherimus galu bivere, no podimus permitere chi sa limba nostra – chi cheret narrere s’istoria, sa tzivilidade, sas righinas, sas traditziones sardas – si nche morgiat.

Lascia un Commento

L'indirizzo email non verrà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *

*

È possibile utilizzare questi tag ed attributi XHTML: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>